Wat is ACT?

 

Wat is ACT?

Act staat voor Acceptatie en Commitment therapie en wordt gebruikt om de psychologische flexibiliteit te vergroten. Leven naar je waarden staat voorop. Hierdoor wordt je veerkracht groter waardoor je beter kan omgaan met die minder leuke dingen of zware dingen in je leven. ACT is een evedece based methode die Monique Samsen heeft vertaald naar een kinder- en jeugd versie ACT4KIds. 

Act wordt ook ingezet als Therapie, maar wat in mijn begeleidingen gebruik ik ACT4KIDS als Training. We trainen de vaardigheden zoals je naar de naar de sportschool gaat om je spieren te trainen. Bij ACT leer je de vaardigheden te trainen om met je brein om te gaan.

Binnen ACT gaan we er vanuit dat je in je leven zowel fijne als pijnlijke ervaringen hebt en je logischerwijs hier dus positieve en negatieve gevoelens en gedachten door hebt. Wij leren kinderen dat ze niet alleen zijn met deze gevoelens, dat iedereen ergens ontevreden of onzeker over is. Deze gevoelens kunnen je wel flink in de weg zitten om de dingen te doen die je graag doet of zou willen doen. 

ACT en ACT4kids leren je door middel van metaforen omgaan met je angsten, onzekerheden , niet helpende gedachtes, of nare gebeurtenissen in je leven. 

ACT leert je dus om mee te bewegen met dat wat het leven biedt – goed of slecht – en dus psychologisch flexibel te zijn.

De vaardigheden (of kernprocessen) die hierbij toegepast worden zijn acceptatie, defusie, mindfulness, zelf-als-context, waarden en waardegerichte actie. De vaardigheden worden door elkaar heen gebruikt en hebben zoveel raakvlakken dat ze niet als zes losse processen ‘werken’, maar als geheel, samen.

 

ACT4Kids

Dat accepteren oftewel meedragen van moeilijke gevoelens beter is om er tegen te vechten, dat inzicht is snel verkregen, maar dan. Hoe doe je dat dan? En hoe maak ik dat inzicht eigenlijk duidelijk aan kinderen? En hoe weten kinderen en jongeren zelf in hun dagelijks leven wat de goede momenten zijn om iets anders te doen dat ze gewend zijn om te doen? Deze vragen worden beantwoord door het ACT4kids-model.

Op basis van meer dan 15 jaar ervaring in het werken met ACT bij kinderen en jongeren, heeft Monique Samsen  ACT4kids ontwikkeld.

Het ACT4kids-model is de basis van waaruit je werkt en helpt je structuur geven aan je begeleiding en geeft kinderen, jongeren en hun ouders handvatten in de toepassing van ACT in hun dagelijks leven.

ACT4kids leert kinderen hun hart te volgen en de hindernissen die ze daarbij tegenkomen, zoals verlies, falen, afwijzing of ongeluk te nemen zoals ze zijn. Het kind mag er zijn. Wat deze ook denkt, voelt of doet. Hij of zij is al helemaal goed.

ACT4Kids: de metaforen

De bij ACT4kids behorende metaforen en oefeningen kun je aanpassen aan degene die je voor je hebt. Hier besteden we in de training veel aandacht aan. Zo is het voor elke vorm van begeleiding en leeftijd toe te passen. En in mijn praktijk merk ik dat óók volwassenen er baat bij kunnen hebben   

 

Het Eiland

Het eiland staat symbool voor het leven. Het is de plek waarop alles van een plaats heeft: je talenten, je beperkingen, de situaties die je hebt meegemaakt en gaat meemaken, de mensen die je kent, hebt gekend en gaat kennen en die je bijvoorbeeld kunnen steunen of juist een uitdaging bieden.

Het tekenen van het eiland kan bij individuele begeleiding tijdens de intake gebruikt worden als semi-diagnostisch middel, vanwege de grote bron aan informatie die het oplevert: uit de onderwerpen die het kind tekent, de verhalen die hij erover vertelt, materiaalgebruik en -hantering, andere gedragingen die je ziet gebeuren in het hier-en-nu. In de verdere begeleiding kan het eiland steeds gebruikt worden als basis: je start de sessie op het eiland (is er iets gebeurt in je leven dat lastig was?), als handvat voor het aanleren/oefenen van vaardigheden (de eilandelementen, zoals het whaaa-woud, de had-ik-maar-nooit-gehad stad, het belangrijke mensen-dorp etc.) en aan het eind van de sessie (wat ga je de komende tijd meemaken waarbij je de vaardigheden kunt inzetten of oefenen?)

 

Het kruispunt

Wanneer we inzoomen op je eiland dan zien we allerlei gebeurtenissen: je eerste stapjes, je 5e verjaardag, toen je voor het eerst leerde fietsen, toen je huisdier doodging. Maar ook gebeurtenissen in het hier-en-nu en de toekomst.

Op het eiland loop je je weg door de dagen, weken en jaren heen. Het liefst volg je de weg van je hart, maar soms kom je dan Gedoe tegen. Hierop van bovenaf naar kijken, kan je helpen om met dat Gedoe om te leren gaan.

Gedoe kan zijn: iets dat je lastig vindt (zoals veel huiswerk maken, je ouders die ruzie maken, een ziekte, bang om het fout te doen, een vriendje dat heel ver weg gaat verhuizen, je wordt gepest, je wordt heel snel boos). Je kijkt naar dat Gedoe vanuit de boom, vanuit de uil en vanuit je hart. De uil vindt er altijd wel wat van en geeft advies. Soms is dat wijze raad en volg je daarmee je hart, maar vaak ook is het kletspraat. De uil wil je beschermen en kan zich grote zorgen maken: als je rechtdoor gaat, dan kom je misschien wel iets héél engs of stoms tegen! Nóg meer Gedoe misschien wel..of erger! De uil gaat op het pad staan en vliegt voor je gezicht.

Hij wil dat je rechtsaf slaat en je zo wegsturen van het Gedoe. Maar hoe verder je loopt, hoe meer je ontdekt dat de uil misschien wel even opgelucht is, omdat je geen Gedoe meer ziet. Maar dat je je hart óók niet volgt en er juist verder van weg loopt. Ook dat wil je niet, dus loop je in een rotonde weer terug naar het kruispunt. En soms loop je nog eens, en nog eens en nog eens. En elke keer dat je de rotonde afloopt, lijkt het Gedoe alleen maar groter geworden.

Als met het je je hart wilt volgen, dan zul je Gedoe en je schreeuwende uil onderweg gaan. De kat en de olifant kunnen je hier goed bij helpen!

ACT4kids vaardigheden

De verschillende figuren kennen hun eigen vaardigheden die versterkt en aangeleerd kunnen worden middels ACT4kids.